Konsultacja psychiatryczna przez Internet. Wszystko, co każdy pacjent powinien wiedzieć.

Mniej niż dekadę temu myśl o tym, że można porozmawiać z psychiatrą przez telefon lub komputer, brzmiała jak science fiction albo luksus dostępny tylko dla nielicznych. Obraz psychiatry siedzącego w skórzanym fotelu, po drugiej stronie masywnego biurka w gabinecie pełnym książek, zdawał się jedyną możliwą scenerią dla tego typu kontaktu. Dziś jednak rzeczywistość jest zupełnie inna. Konsultacja psychiatryczna przez Internet staje się dla wielu pierwszym, a często i docelowym wyborem w drodze po pomoc.

Nie chodzi wyłącznie o wygodę, choć ta z pewnością ma znaczenie. W tle tej zmiany leży coś znacznie głębszego: przesunięcie naszego podejścia do zdrowia psychicznego, do zaufania, do relacji terapeutycznej, a także do sposobu, w jaki chronimy swoją prywatność i czas. Pacjent, który szuka dziś pomocy psychiatrycznej przez Internet, nie jest już osobą szukającą doraźnej alternatywy. Jest świadomym uczestnikiem opieki zdrowotnej, który wie, czego potrzebuje.

Czym właściwie jest konsultacja psychiatryczna przez Internet?

Na pierwszy rzut oka to może wyglądać banalnie. Wideorozmowa, czasem telefoniczna, czasem za pośrednictwem specjalistycznej platformy. W praktyce jednak to pełnoprawna wizyta medyczna. Psychiatra przeprowadza szczegółowy wywiad, ocenia stan psychiczny pacjenta, analizuje historię leczenia, zadaje pytania dotyczące nastroju, snu, apetytu, lęków, myśli samobójczych, stresu, pracy, relacji. Jeśli uzna to za konieczne, wystawia receptę, także tę refundowaną lub ewentualnie e-skierowanie na dodatkowe badania bądź terapię.

Co ciekawe, w świetle prawa i standardów medycznych w Polsce nie ma istotnych różnic pomiędzy konsultacją psychiatryczną online, a tą odbywaną w gabinecie. Liczy się nie forma, lecz treść. A jeśli treść, czyli kompetencje lekarza, jego uważność, empatia i umiejętność trafnego rozpoznania problemu są na najwyższym poziomie, to sam fakt, że rozmowa odbywa się na ekranie monitora, nie ma wpływu na jakość diagnozy.

Oczywiście, nie wszystkie przypadki psychiatryczne nadają się do prowadzenia wyłącznie online. W sytuacjach skrajnych np. ostrych epizodach psychotycznych, zagrożeniu życia, konieczności hospitalizacji, kontakt stacjonarny może być nieodzowny. Ale dla ogromnej grupy pacjentów cierpiących na depresję, zaburzenia lękowe, bezsenność, nerwicę czy nawet zaburzenia osobowości, konsultacja przez Internet to nie tylko wystarczająca forma, ale wręcz preferowana.

Dlaczego konsultacja psychiatryczna przez Internet zyskuje na popularności?

Powodów jest wiele i są one znacznie bardziej złożone niż tylko: bo tak jest szybciej. Po pierwsze, mamy do czynienia z pokoleniem pacjentów, którzy nie tylko są przyzwyczajeni do świata cyfrowego – oni wręcz oczekują, że pomoc będzie dostępna tu i teraz, z poziomu telefonu, aplikacji, bez potrzeby dojazdu, rejestracji w przychodni i stania w kolejkach. Dla nich konsultacja psychiatryczna przez Internet to naturalne przedłużenie codzienności.

Ale również osoby starsze, mniej obeznane z technologią, coraz chętniej sięgają po tę formę kontaktu. Dlaczego? Bo bariera wstydu jest mniejsza. Bo można rozmawiać z zacisza własnego mieszkania. Wreszcie, bo gdy ktoś mieszka w małym mieście lub na wsi, a do najbliższego psychiatry jest 70 kilometrów, konsultacja psychiatryczna przez Internet to nie wygoda, to jedyna realna możliwość. Psychiatrzy zresztą też zauważają pewien fenomen: pacjenci częściej otwierają się podczas rozmów zdalnych. Widok znajomych ścian, ulubionego kubka z herbatą, brak konieczności siedzenia twarzą w twarz, to wszystko obniża napięcie, pozwala mówić szczerze, bez obaw, że „ktoś mnie ocenia”. Z perspektywy terapeutycznej może to mieć ogromne znaczenie. Szczerość i zaufanie to przecież fundament każdej udanej terapii. A jeśli technologia pomaga ten fundament wzmocnić, warto z niej korzystać.

Czy to naprawdę działa? Przykłady z życia wzięte

Przypadek Anny, trzydziestoparoletniej kobiety pracującej w marketingu, może być tu dobrym przykładem. Od lat zmagała się z lękiem napadowym, który nasilał się w momentach stresu zawodowego. Myśl o pójściu do psychiatry paraliżowała ją bardziej niż same objawy. Dopiero po długich namowach przyjaciółki zdecydowała się na konsultację online. Już po pierwszej rozmowie z lekarzem poczuła ulgę. Nie dlatego, że wszystko zniknęło, ale dlatego, że pierwszy raz ktoś ją naprawdę wysłuchał i zrozumiał. Po kilku miesiącach farmakoterapii i sesji z psychoterapeutą – również online – jej stan znacząco się poprawił.

Albo Tomasz… samotny ojciec dwójki dzieci, mieszkający na obrzeżach miasta, który od lat zmagał się z depresją, ale nie miał kiedy i jak dotrzeć do lekarza. Dzięki telekonsultacjom nie musiał organizować opieki nad dziećmi, tracić całego dnia na dojazdy. Mógł wreszcie zadbać o siebie. Takich historii są setki. I choć każdy przypadek jest inny, wspólnym mianownikiem jest jedno: dostępność. Internetowa psychiatria zdejmuje z ludzi ciężar organizacyjny i psychiczny, jaki często towarzyszy decyzji o szukaniu pomocy. Ułatwia pierwszy krok.

Konsultacja psychiatryczna przez Internet i jak się do niej przygotować?

Wbrew pozorom nie trzeba wiele. Wystarczy stabilne łącze Internetowe, chwila ciszy i prywatności oraz otwartość. Psychiatra nie ocenia, nie moralizuje, nie wyciąga pochopnych wniosków. Jego zadaniem jest zrozumienie pacjenta, nazwanie problemu, zaproponowanie możliwej ścieżki leczenia. W czasie wizyty warto być szczerym. Nawet jeśli niektóre rzeczy wydają się wstydliwe lub nieistotne. Każdy szczegół może mieć znaczenie diagnostyczne.

Dobrze też przygotować sobie wcześniej informacje o aktualnych objawach, przyjmowanych lekach, ewentualnych wcześniejszych epizodach chorobowych. Nie trzeba oczywiście mieć pełnej dokumentacji. Wystarczy podstawowy zarys sytuacji. Czasem samo wypowiedzenie swoich obaw na głos już przynosi ulgę. Ważne, by pamiętać: to nie jest rozmowa o tym czy jestem chory psychicznie. To rozmowa o tym, jak mogę lepiej żyć, lepiej spać, lepiej funkcjonować. Psychiatra to nie ostatnia deska ratunku. To partner w dbaniu o własne zdrowie psychiczne.

Konsultacja online to nie druga kategoria. To nowoczesna medycyna w praktyce

W świecie, w którym tempo życia nie zwalnia, a presja społeczna, zawodowa i wewnętrzna potrafi przytłoczyć najbardziej odpornych, możliwość szybkiego, dyskretnego kontaktu z lekarzem psychiatrą przez Internet to nie luksus. To konieczność. To odpowiedź medycyny na realne potrzeby współczesnych ludzi.

Nie chodzi tu o technologię samą w sobie. Chodzi o człowieka. O to, by pacjent czuł się wysłuchany, zrozumiany, zaopiekowany. Niezależnie od tego, czy siedzi w gabinecie, czy w swoim pokoju z laptopem na kolanach. Konsultacja psychiatryczna przez Internet to realna forma pomocy, dostępna, skuteczna, empatyczna. Nie jest gorszą wersją leczenia. Jest inną formą tej samej troski. A skoro możemy dbać o siebie mądrze i bez barier to czemu z tego nie skorzystać?