E-zwolnienie vs tradycyjne zwolnienie lekarskie. Jakie są podstawowe różnice?

E-zwolnienie vs tradycyjne zwolnienie lekarskie to temat, który powraca, pomimo tego iż coraz bardziej przyzwyczajamy się do nowych technologii, a także tego, iż coraz chętniej z nich korzystamy. Jeszcze nie tak dawno temu zwolnienie lekarskie kojarzyło się z zieloną karteczką, którą – o ironio – trzeba było zdobyć, choć często człowiek ledwo trzymał się na nogach. Wymagało to wyprawy do lekarza, czasem i kilku godzin w poczekalni, z temperaturą i bólem głowy. Gdy wreszcie człowiek zdobywał L4, czuł się prawie jak zdobywca trofeum. Ale to nie był koniec – trzeba było to jeszcze zawieźć do pracodawcy albo wysłać pocztą, by udowodnić, że rzeczywiście choroba rozłożyła nas na łopatki. Dziś, w erze e-zwolnień, brzmi to jak opowieść z czasów dinozaurów.

 

Nowoczesność jednak na szczęście wkroczyła także do gabinetów lekarskich. E-zwolnienie, czyli elektroniczne zaświadczenie o niezdolności do pracy, to coś więcej niż cyfrowa wersja papierowego dokumentu. To zupełnie nowe podejście do obiegu informacji, kontaktu między pacjentem, a instytucjami oraz – co najważniejsze – do komfortu chorego. Ale czy cyfrowe rozwiązanie naprawdę bije na głowę klasyczne L4? Czy zniknęło coś ważnego wraz z odejściem papieru? Spróbujmy spojrzeć na to szerzej – nie tylko przez pryzmat technikaliów, ale też ludzkiego doświadczenia.

E-zwolnienie vs tradycyjne zwolnienie lekarskie: papierowe L4

Papierowe zwolnienia lekarskie paradoksalnie miały w sobie coś romantycznego – może nie w samym wyglądzie, ale w rytuale ich pozyskiwania. Dla wielu osób była to jedyna okazja w roku, by zobaczyć swojego lekarza rodzinnego, uciąć krótką pogawędkę, poskarżyć się na życie i przy okazji przyjąć to magiczne zaświadczenie, które przez kilka dni zdejmowało z barków obowiązki zawodowe. Zwolnienie drukowane było na specjalnym formularzu ZUS ZLA i składało się z dwóch części – jedna dla pacjenta, druga dla pracodawcy. Obowiązkiem chorego było dostarczenie swojego egzemplarza do zakładu pracy, co bywało źródłem stresu, zwłaszcza w sytuacji, gdy człowiek ledwie stał na nogach, a listonosz nie był akurat dostępny pod ręką.

 

Ten papierowy świat miał swoje zalety. Dokument był fizyczny – można go było wziąć do ręki, schować do teczki, zerknąć w datę, sprawdzić kod choroby. Wielu ludzi czuło się bezpieczniej, mając coś materialnego, coś, co mogli dotknąć i pokazać. Ale obok tego był też chaos. Zgubione zwolnienia, źle wpisane dane, niedostarczenie dokumentu na czas, nieczytelne pismo – wszystko to powodowało zamieszanie, a w skrajnych przypadkach mogło skutkować brakiem wypłaty świadczenia lub nieporozumieniami z pracodawcą. Papier miał swoją wagę – dosłownie i w przenośni – ale też nie przystawał do tempa i logiki współczesnego świata.

E-zwolnienie. Klik i gotowe, czyli jak wygląda cyfrowy komfort

Wprowadzenie e-zwolnień w Polsce nastąpiło oficjalnie w grudniu 2018 roku. Od tamtej pory każdy lekarz wystawiający zwolnienie lekarskie jest zobowiązany do korzystania z systemu elektronicznego. Dla pacjenta to rewolucja, która choć może z początku wydawała się nieco technokratyczna, szybko zdobyła uznanie w praktyce.

 

E-zwolnienie to dokument cyfrowy, który lekarz wystawia za pomocą systemu PUE ZUS. Wysyłane jest automatycznie do ZUS-u oraz do pracodawcy, bez potrzeby drukowania, podpisywania, ani co istotne,  dostarczania osobiście. Pacjent może spokojnie wrócić do domu, napić się herbaty z miodem, owinąć w koc i po prostu się regenerować, zamiast biegać po urzędach i skrzynkach pocztowych. W praktyce oznacza to, że cała procedura jest natychmiastowa. System sam rozsyła dokument do odpowiednich miejsc, a pacjent widzi go w swoim internetowym koncie na PUE ZUS. To rozwiązanie nie tylko odciąża chorego, ale też usprawnia proces po stronie administracyjnej. Pracodawca dostaje informację o nieobecności pracownika jeszcze tego samego dnia. ZUS ma dostęp do zwolnienia od razu i może szybciej przystąpić do wypłaty świadczeń chorobowych. W przypadku kontroli wszystko odbywa się online, bez potrzeby wertowania teczek i segregatorów.

 

Oczywiście nie brakuje głosów, że e-zwolnienia odbierają nieco „kontroli” pacjentowi. Nie ma już dokumentu w ręku, który można fizycznie obejrzeć. Ale to złudne wrażenie. Każde e-zwolnienie można sprawdzić logując się na profil ZUS lub korzystając z aplikacji mobilnych. Wszystko jest przechowywane, archiwizowane i dostępne przez wiele lat. Znacznie dłużej niż papier, który łatwo zginie w domowym chaosie.

E-zwolnienie vs tradycyjne zwolnienie lekarskie. Różnice, które mają znaczenie.

Główna różnica między e-zwolnieniem, a tradycyjnym zwolnieniem lekarskim to oczywiście forma – cyfrowa kontra papierowa. Ale za tym pozornie prostym rozróżnieniem kryją się istotne zmiany w całym podejściu do zarządzania zdrowiem, biurokracją i odpowiedzialnością.

• Po pierwsze: czas. E-zwolnienie to natychmiastowe działanie. Nie trzeba nic drukować, podpisywać, wysyłać. Dla pracownika oznacza to mniej stresu, dla lekarza mniej formalności, a dla pracodawcy: szybszy przepływ informacji.
• Po drugie: bezpieczeństwo danych. Cyfrowy dokument jest trudniejszy do sfałszowania, nie ulega zniszczeniu, nie ginie. System PUE ZUS to środowisko zabezpieczone i dostosowane do przechowywania danych medycznych. W przeciwieństwie do papieru, nie można go zgubić w autobusie ani pomylić z rachunkiem za zakupy.
• Po trzecie: dostępność i archiwizacja. W PUE ZUS możemy podejrzeć wszystkie wystawione zwolnienia, nawet sprzed kilku lat. Można je wydrukować, wysłać mailem, zapisać – w razie potrzeby są pod ręką. Papierowe dokumenty łatwo przepaść w zakamarkach domowego archiwum.
• I wreszcie oszczędność nerwów. Gdy jesteśmy chorzy, naprawdę ostatnią rzeczą, którą chcemy robić, jest martwienie się o terminowe dostarczenie dokumentu. E-zwolnienie rozwiązuje ten problem raz na zawsze.

Nowe czasy, nowa logika

Choć e-zwolnienia zdominowały polską rzeczywistość, istnieją wyjątki. Jeśli lekarz nie ma dostępu do Internetu lub system informatyczny chwilowo nie działa, wciąż może wystawić zwolnienie w wersji papierowej. Ale są to sytuacje marginalne i coraz rzadsze. W praktyce większość zwolnień w Polsce ma już charakter cyfrowy.

 

Niektórzy pacjenci, zwłaszcza starsi, z pewnym sentymentem wspominają tradycyjne L4. Dla nich kontakt z fizycznym dokumentem był elementem poczucia bezpieczeństwa. Ale nawet oni coraz częściej przekonują się, że e-zwolnienie to wygoda, której nie sposób zignorować. W końcu najważniejsze jest to, by w trakcie choroby naprawdę móc odpoczywać. Bez stresu, papierów i kolejek na poczcie.