Czy e-recepta jest jednorazowa? Sprawdź istotne informacje.

Rejestracja, poczekalnia, kilkanaście minut rozmowy z lekarzem, a na koniec — recepta. Papierowa, często wypisana lekarskim hieroglifem, który rozumieli jedynie farmaceuci i doświadczeni pacjenci. Tak właśnie wyglądała receptowa wizyta w przychodni Jeszcze kilka lat temu. Prawdziwy rytuał, którego nie sposób było ominąć. Uzyskanej w ten sposób recepty trzeba było jej pilnować jak relikwii. Wystarczył jeden moment roztargnienia, by cały proces trzeba było powtarzać od nowa. Dziś wszystko wygląda inaczej. Rewolucja cyfrowa dotarła do medycyny i przyniosła coś, co wielu przyjęło z ulgą, czyli e-receptę. Wygodna, szybka, dostępna na telefonie. Ale czy na pewno wiemy, jak z niej korzystać? I najważniejsze: czy e-recepta jest jednorazowa, czy może da się ją zrealizować wielokrotnie?

Nowoczesność w kieszeni — czym właściwie jest e-recepta?

E-recepta to elektroniczna wersja tradycyjnej recepty, czyli dokumentu umożliwiającego zakup leków przepisanych przez lekarza. Nie dostajemy już kartki papieru. Zamiast niej mamy czterocyfrowy kod, który można przesłać SMS-em, zapisać w aplikacji, otrzymać mailem lub wydrukować w aptece. Recepta trafia bezpośrednio do systemu, a farmaceuta, po podaniu kodu i numeru PESEL, może zrealizować ją praktycznie natychmiast. To ogromna wygoda, zwłaszcza w czasach, gdy coraz więcej spraw załatwiamy zdalnie, bez wychodzenia z domu.

 

Ale wygoda to jedno, a zasady działania drugie. I właśnie tutaj zaczynają się pytania, które zadaje sobie wielu pacjentów. Jedno z nich powraca wyjątkowo często: czy e-recepta jest ważna tylko raz, czy może wracać do niej wielokrotnie, dopóki nie wykorzystamy całego zapasu leków?

Czy e-recepta jest jednorazowa czy wielokrotna — co mówi prawo i praktyka?

Na pierwszy rzut oka e-recepta wydaje się być dokumentem jednorazowego użytku. Jeden kod, jeden zakup, sprawa załatwiona. Ale to uproszczenie, które nie zawsze oddaje rzeczywistość. W praktyce wiele zależy od tego, jak lekarz wystawi receptę i jaki lek został przepisany. Przede wszystkim, e-recepta może zawierać kilka opakowań tego samego leku i być realizowana częściowo. Oznacza to, że nie musimy wykupywać wszystkiego od razu. Możemy odebrać jedno opakowanie, a po kolejne wrócić za tydzień czy miesiąc. Pod warunkiem, że nie minął termin ważności.

 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, standardowa e-recepta jest ważna przez 30 dni od daty wystawienia. Ale są wyjątki. Na przykład w przypadku leków stosowanych przewlekle lekarz może wystawić e-receptę ważną aż 365 dni. To ważne, bo pacjent nie musi co miesiąc wracać po nową receptę — wystarczy, że ma jedną „roczną”, z której może sukcesywnie realizować kolejne opakowania leku, zgodnie z harmonogramem zapisanym w systemie aptecznym.

 

Co ciekawe, jeśli lekarz przepisze więcej niż jedno opakowanie leku, system sam ustala, kiedy kolejną porcję można wykupić. Farmaceuta widzi tę informację w systemie — i nie wyda leku przed wyznaczonym terminem. To rozwiązanie chroni przed nadużyciami, ale też porządkuje terapię, zwłaszcza przy lekach przyjmowanych stale.

Przykład z życia: terapia nadciśnienia

Wyobraźmy sobie panią Marię, 62-letnią emerytkę, która choruje na nadciśnienie. Jej lekarz rodzinny wypisuje jej e-receptę na lek obniżający ciśnienie — od razu na cały rok. W systemie zapisane zostaje, że pani Maria ma prawo do 12 opakowań leku, z których może realizować jedno miesięcznie. W styczniu wykupuje pierwsze. Natomiast w lutym — kolejne. Ale w marcu wyjeżdża do córki i zapomina o leku. W kwietniu wraca do apteki i może zrealizować zarówno marcowe, jak i kwietniowe opakowanie, bo system uwzględnia zaległości. Co więcej, nie potrzebuje nowej wizyty u lekarza. Cały czas korzysta z tej samej recepty.

 

To przykład pokazujący, że e-recepta nie jest jednorazowa w sensie praktycznym. Jest dynamiczna, elastyczna, dostosowana do potrzeb pacjenta, ale tylko wtedy, gdy została właściwie wystawiona i zrealizowana zgodnie z planem.

E-recepta, a leki jednorazowego użytku

Są jednak sytuacje, kiedy e-recepta faktycznie jest dokumentem jednorazowym. Dotyczy to głównie leków jednorazowego użytku, stosowanych doraźnie np. antybiotyków, leków przeciwbólowych czy preparatów na ostre infekcje. W takim przypadku lekarz przepisuje jedno opakowanie i nie przewiduje kolejnych. Kod recepty działa tylko raz. Po wykupieniu leku nie ma do czego wracać. Tu faktycznie e-recepta działa jak klucz, który po użyciu traci moc.

 

Warto to wiedzieć, zwłaszcza gdy planujemy wykupić lek później albo w innej aptece. Jeśli dany lek nie jest dostępny, można poszukać innej placówki, ale jeśli już zrealizujemy receptę częściowo, w innej aptece dostępna będzie tylko pozostała część. System działa centralnie i wie, co już zostało wydane.

Czy można zgubić e-receptę?

To pytanie brzmi zabawnie w dobie cyfryzacji, ale wciąż jest zasadne. Co, jeśli przypadkiem usuniemy SMS z kodem? Albo zgubimy kartkę, na której zapisaliśmy czterocyfrowy numer? Na szczęście odpowiedź brzmi: nic się nie dzieje. Każda e-recepta zapisywana jest w Internetowym Koncie Pacjenta, dostępnym z poziomu telefonu, komputera lub aplikacji mObywatel. W każdej chwili można tam podejrzeć aktualne recepty, ich ważność, harmonogram realizacji i przysługujące opakowania. To rozwiązanie, które daje ogromne poczucie kontroli i pozwala uporządkować leczenie nawet w przypadku wielu chorób przewlekłych.

Czy e-recepta jest jednorazowa i dlaczego warto znać zasady działania recepty online?

Świadome korzystanie z systemu opieki zdrowotnej to coś więcej niż wygoda. To element dojrzałej relacji z własnym zdrowiem. Wiedząc, jak działa e-recepta, możemy uniknąć nieporozumień, stresu przy ladzie aptecznej czy niepotrzebnych wizyt u lekarza tylko po to, by „powtórzyć lek”. Możemy też planować leczenie z większą przewidywalnością. Np. wykupić zapas leków przed wyjazdem na wakacje lub przewidzieć, kiedy skończy się dostępne opakowanie.

 

A przy okazji system e-recepty w Polsce działa naprawdę dobrze. Jest jednym z najbardziej sprawnych i intuicyjnych w Europie. Pozwala lekarzom monitorować terapię, pacjentom czuć się bezpiecznie, a farmaceutom: działać zgodnie z przepisami. Trzeba tylko nauczyć się z niego korzystać.